1ο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας «Το μέλλον της γεωργίας περνάει από την καινοτομία»

Αθήνα, 25 Ιουνίου 2012. Με επιτυχία και ενδιαφέροντα αποτελέσματα ολοκληρώθηκε το το 1o Συνέδριο Αγροτεχνολογίας , που διοργάνωσε το Ελληνο-Αµερικανικό Εµπορικό Επιµελητήριο σε συνεργασία µε την Αµερικανική Γεωργική Σχολή, με θέμα «Ελληνική Γεωργία 2012-2020: Η Αγροτική Παραγωγή, Κύριος Πυλώνας Ανάπτυξης της Ελλάδας».

Σαφές και απόλυτα κατανοητό ήταν το μήνυμα του Συνεδρίου – η πρώτη παρόμοια διοργάνωση που γίνεται στη χώρα μας- σχετικά με την ενσωμάτωση της καινοτομίας και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη γεωργία, κάτι το οποίο έχουν ήδη λάβει πολλοί εμπλεκόμενοι στον πρωτογενή ή δευτερογενή τομέα στην Ελλάδα.

Την ανάγκη αναδιάταξης του τρόπου με τον οποίο ασκείται η γεωργία σήμερα στην Ελλάδα, δίδοντας έμφαση στο ρόλο της καινοτομίας και τη στοχευμένη παραγωγή προϊόντων, επεσήμανε ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Αγροβιοτεχνολογίας του ΕΚΕΤΑ, Αθανάσιος Τσαυτάρης. Έθεσε δε, το περίγραμμα της πρόκλησης: Λιγότερη γη, λιγότερο νερό, ερημοποίηση, λιγότερα φάρμακα, ακριβότερη ενέργεια, γιγάντια πρόκληση από υψηλές τιμές γεωργικών προϊόντων. Παράλληλα, έκανε λόγο για την χρήση της γονιδιωματικής τεχνολογίας σε όλο το φάσμα παραγωγής και διάθεσης προϊόντων (δημιουργία, καλλιέργεια, μεταποίηση) δυνατότητα που επιτρέπει την ευρεία αξιοποίηση της πιστοποιημένης προέλευσης αρκετών Ελληνικών προϊόντων σε προώθηση και προβολή στην παγκόσμια αγορά.   Επιπλέον, ο κ. Τσαφτάρης έθιξε την ανάγκη δημιουργίας συνεργατικών γεωργικών σχημάτων και από τον πρωτογενή αλλά και δευτερογενή τομέα (clusters) 

Η καινοτομία έχει ενεργοποιηθεί στη παραγωγή κρέατος, και για παράδειγμα η αλλαντοβιομηχανία Creta Farm σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ζωοτεχνίας του ΑΠΘ μόλις ξεκίνησε ερευνητικό πρόγραμμα για την παραγωγή μιας νέας κατηγορίας κρεατοσκευασμάτων από ζώα, τα οποία θα τρέφονται με ζωοτροφές εμπλουτισμένες με αρωματικά φυτά.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο δρ. Γ. Αρσένος, διευθυντής του Εργαστηρίου, με μια παρόμοια πατέντα μια επιχείρηση από την Πέλλα παράγει το κοτόπουλο «φυτοάρωμα» και μια βιομηχανία από τη Βέροια το μοσχάρι «άρωμα». «Μελετάμε τη δυνατότητα παραγωγής τυριών αλοιφώηδους υφής από γίδινο γάλα, από κοινού με τη φάρμα Αμάλθεια από τη Φλώρινα, για να ανταγωνιστούμε τους Γάλλους» αποκάλυψε ο κ. Αρσένος.

 Εξίσου αναδυόμενες εκτροφές κατά τον ίδιο είναι, μεταξύ άλλων, η βουβαλοτροφία και η παραγωγή κρέατος από κουνέλια, στη λογική πάντα της διαφοροποίησης από τα συνήθη, ώστε πράγματι η κτηνοτροφία και η γεωργία, με τυποποίηση και πιστοποίηση, να αποτελέσουν αντίμετρο στην οικονομική κρίση της χώρας.

«Η παραγωγή αρνίσιου κρέατος με την τεχνολογία της εποχής του Κύκλωπα, απλώς δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο», είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής διατυπώνοντας, ωστόσο, τη δυσμενή πρόβλεψη ότι «το ζωικό κεφάλαιο σε δύο χρόνια θα έχει μειωθεί στο 50% του σημερινού». Όπως εξήγησε, ενώ διαθέτουμε ως χώρα 9 εκατ. πρόβατα, περί τα 5 εκατ. γίδια και σχεδόν 134.000 αγελάδες γαλακτοπαραγωγής, δεν καταφέρνουμε να είμαστε αυτάρκεις διότι δεν έχουν γίνει γενετικές βελτιώσεις. Ο κ. Αρσένος, επίσης, αναφέρθηκε σε έλλειμμα του ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων 2.3 δις USD και αντιτάχθηκε στην κτηνοτροφία με επιδοτήσεις παρά μόνο στα προϊόντα με ποιότητα και ποσότητα.

Προοπτικές για τον πρωτογενή τομέα, σύμφωνα με τον κ. Ευθύμιο Ευθυμιάδη, του ομώνυμου ομίλου εταιρειών, «κρύβει» και η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στον τομέα των θερμοκηπίων. Αναφερόμενος στην εταιρεία «Agritex Ενεργειακή», που έχει αναπτύξει ένα κλειστό γυάλινο θερμοκήπιο 100 στρεμμάτων στην Ημαθία και παράγει με την υδροπονική μέθοδο ντομάτες όλο το χρόνο, ο κ. Ευθυμιάδης είπε ότι η μέση απόδοση που επιτυγχάνεται είναι 52 κιλά ανά τ. μ., όταν στο καλύτερο θερμοκήπιο της Κρήτης δεν ξεπερνά τα 20 κιλά ανά τ. μ.
Η παραγωγή φθάνει τους 5.000 τόνους το χρόνο και το 95% απορροφάται από την ελληνική αγορά, ενώ το υπόλοιπο εξάγεται σε Ρωσία και Πολωνία. Στα σχέδια του Ομίλου είναι να κάνει μια ακόμη ανάλογη επένδυση στη Ξάνθη, ενώ είναι έτοιμος να μεταδώσει το know how και σε άλλους ενδιαφερόμενους.

«Κύρια πρόκληση για τη γεωργία του μέλλοντος είναι να παράγει με βιώσιμο τρόπο», ανέφερε στο χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο ειδικός γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Διβάρης, και επεσήμανε τους ακόλουθους ως πιθανούς τομείς προώθησης καινοτομίας στην αγροτική ανάπτυξη:

● Τεχνικές λύσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων (π.χ. γεωργία ακριβείας) ● Βιοποικιλότητα, υπηρεσίες οικοσυστήματος και λειτουργικότητα εδάφους (π.χ. έξυπνη χρήση βιομάζας, ● Καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες για την ολοκληρωμένη αλυσίδα εφοδιασμού και ● Ποιότητα τροφίμων, ασφάλεια τροφίμων κι υγιεινός τρόπος ζωής.

Ο κ. Διβάρης ανέφερε ακόμη ότι το ΠΑΑ που έχει πόρους ύψους 6,3 δισ. ευρώ (μετά την τελευταία αναθεώρηση), ξεπερνά σε απορροφητικότητα το 45%, που σημαίνει ότι έχουν γίνει δαπάνες 2,2 δισ.

Ο κ. Πέτρος Δασόπουλος, υποστήριξε ότι  η αγορά βιολογικών και προϊόντων οργανικής γεωργίας είναι μια ταχέως αναπτυσσομένη αγορά με πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ και σημαντικότερη χώρα από ΕΕ την Γερμάνια σε τζίρους (της τάξης των δις ευρώ) και ρυθμούς ανάπτυξης.

Η Ελληνική αγορά, παρόλο που γνώρισε μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης μέχρι την έναρξη της κρίσης, έχει πιάσει πλατό ανάπτυξης σε νούμερα κοντά στα 100 εκ ευρώ.

Η μεγάλη διαφορά της Ελληνικής από τις αναπτυγμένες αγορές και ο κύριος λόγος χαμηλής ανάπτυξης είναι η πολύ μεγάλη διαφορά τιμής των βιολογικών από τα συμβατικά προϊόντα, που ξεκινά από 30% και φτάνει και 200% παραπάνω ενώ στις αναπτυγμένες αγορές αυτή η διαφορά κινείται στο 10% και τείνει να μηδενιστεί. Φαίνεται ότι γενικότερα δεν υπάρχει στρατηγική για την ανάπτυξη της αγοράς βιολογικών προϊόντων στην Ελλάδα αν και η διαφαινόμενη αύξηση διανομής μέσω αλυσίδων σουπερμάρκετ θα οδηγήσει σε ωρίμανση της αγοράς.

Ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης,   , υποστήριξε ότι τα Ελληνικά τρόφιμα δεν έχουν πάρει τη θέση στη διεθνή αγορά που τους ταιριάζει σύμφωνα με την ποιότητα τους. Ενδεικτικό είναι ότι μόνο στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου, καταλαμβάνουν μόλις το 0.15% της συνολικής αγοράς. Λίγες είναι οι εταιρείες  που κατάφεραν επώνυμα και περισσότερες αυτές που μέσω private label έχουν καθιερωθεί στις διεθνείς αγορές. Η καθιέρωση είναι μια πολυσχιδής διαδικασία που ξεκινά από το στάδιο της στρατηγικής και φτάνει μέχρι το στάδιο της εξυπηρέτησης του πελάτη είτε αυτός είναι αλυσίδα λιανικής είτε wholesaler, ακλουθώντας ένα λεπτομερές  επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο απαντά επαγγελματικά σε όλα τα βήματα της διαδικασίας πώλησης και διανομής δημιουργώντας τα ελάχιστα δυνατά προβλήματα και ερωτήματα στον/στους πελάτες (ποιότητα, χρόνοι, σωστές συσκευασίες όλων των ειδών για όλα τα στάδια διανομής, ιχνηλασιμότητα κλπ). Οι Ελληνικές εταιρείες, που έχουν πετύχει στις απαιτητικές αγορές, έχουν ακολουθήσει με ακρίβεια αυτά τα βήματα και με προσοχή στις απαιτήσεις των διεθνών πελατών τους.

Ο κ. Άγγελος Μάρκου,  αναφερόμενος σε ένα πετυχημένο case study, σημείωσε ότι ο Κρόκος Κοζάνης είναι ένα αρωματικό φυτό που οι μίσχοι του χρησιμοποιούνται ως μυρωδικό στη μαγειρική εκατοντάδες χρόνια. Η παράγωγη του, 1.5τ το χρόνο  που είναι ΠΟΠ είναι η τρίτη στον κόσμο μετά το Ιράν (100τ) και την Ινδία (6τ). Το προϊόν έχει αρκετές ιατρικές ιδιότητες (αντιοξειδωτικό) αλλά υπέφερε στο θέμα του μάρκετινγκ, όντας διαχειριζόμενο από τον αναγκαστικό συνεταιρισμό Κρόκου Κοζάνης. Μια συμμαχία του συνεταιρισμού με μια Ελληνική δυναμική και διεθνή εταιρεία φυσικών προϊόντων, την ΚΟΡΡΕΣ δίνει την ευκαιρία σε ένα παραδοσιακό προϊόν να επανατοποθετηθεί στις διεθνείς αγορές με νέες στρατηγικές με νέα δίκτυα με νέα σύνθετα προϊόντα που ανεβάζουν τόσο την αξία της χρήσης του όσο και τους πιθανούς όγκους πωλήσεων της πρωτογενούς ουσίας και της αντίστοιχης παράγωγης (ΠΧ μίγμα 1% σε αφέψημα και πώλησης σε δίκτυα γαλλικών φαρμακείων). Η νέα στρατηγική τόσο επιχειρησιακά όσο και προϊοντικα ίσως είναι παράδειγμα και για άλλα εξειδικευμένα προϊόντα της Ελληνικής γης.

Ο κ. Μιχαηλίδης,    , υποστήριξε την  αναγκαιότητα υποστήριξης του αγροτουρισμού και του τουρισμού υπαίθρου. Παράλληλα, πρέπει να υποστηριχθεί το επάγγελμα του αγρότη με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος αλλά και από τα επιμελητήρια. Ο αγρότης είναι τρόπος ζωής και είναι ουσιαστικά ο φροντιστής του περιβάλλοντός μας.

Ο κ. Λυχναράς,  , αναφέρθηκε στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα, τη γεωργική γη ως πηγή βιομάζας και τη 2^η γενιά βιοκαυσίμων και βιοντήζελ.

Ο κ. Σίβενας, μίλησε για ΚΑΠ στο 40% του κοινοτικού προϋπολογισμού, ενίσχυση ανταγωνιστικότητας, βελτίωση αειφορίας, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και για αύξηση από 1,9 στα 4,5 δις € για  έρευνα και καινοτομία.

Η αειφορία στη γεωργία μπορεί να περιορίσει σημαντικά τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων επεσήμανε η κ. Μπεζεργιάννη, ενώ υποστήριξε ότι η πιστοποίηση του ενεργειακού αποτυπώματος των γεωργικών προϊόντων εξασφαλίζει την ανταγωνιστικότητά του.

Τέλος, ο κ. Χαρτζουλάκης, σημείωσε ότι η χρήση νερού για την καλλιέργεια της ελιάς μπορεί να βελτιστοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη κλιματολογικές και άλλες παραμέτρους και ότι η έρευνα για την ελιά αλλά και γενικότερα η αγροτική έρευνα στη χώρα μας δεν υποστηρίζεται από την πολιτεία, αφήνοντας τους γεωργούς απομονωμένους από τις νέες τάσεις και εξελίξεις του χώρου.

Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με την υπόσχεση της θεσμοθετημένης ετήσιας διοργάνωσης  του αφού η παραγωγή συμπερασμάτων και η σημασία του επιστημονικού διαλόγου ξεπέρασε τα προσδοκώμενα.